باغ گلشن طبس، بهشتی در کویر
تاریخ انتشار: ۲۰ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۸۶۷۴۴
ایسنا/خراسان جنوبی باغ گلشن یکی از مهمترین باغ‌های ایرانی ساخته شده در دوره زندیه در شهر کویری طبس است. این باغ در سال ۱۳۵۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این باغ، از جاذبه‌های گردشگری شهر طبس، علاوه بر پوشش گیاهی متنوع، پلیکان‌های زیبایی دارد که برای گردشگران جذاب است.
باغ گلشن به‌حدی در شهر طبس معروف است که به‌راحتی می‌توانید آن را پیدا کنید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
باغ گلشن نمونه‌ای از یادگارهای به‌جامانده از دوره زندیه و از معروف‌ترین جاهای دیدنی استان خراسان جنوبی است که در تاریخ بیستم دی‌ماه سال ۱۳۵۵ به شماره ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این باغ پوشش گیاهی متنوعی دارد که در منطقه‌ای کویری کمی عجیب به نظر می‌رسد؛ به‌خصوص که از گیاهان سردسیر تا گرمسیر در آن به چشم می‌خورد. ساختمان باغ در زلزله سال ۱۳۵۷ تا میزان زیادی از بین رفت و ساختمان امروزی بازسازی عمارت قدیمی است. باغ گلشن طبس به‌دلیل قرارگیری در خیابان تاریخی گلشن، به این نام مشهور شده است.
پلیکان‌ها یکی از زیبایی‌های باغ گلشن هستند که در دهه پنجاه شمسی به آن اضافه شدند. داستان از این قرار است که دو پلیکان مهاجر در مسیر مهاجرت خود از مناطق سرد سیبری بر فراز طبس به پرواز درآمدند و پس از فرود در باغ گلشن آنجا را برای زندگی انتخاب کردند. مردم توجه زیادی نسبت به این پلیکان‌ها نشان دادند و این پرندگان در باغ باقی ماندند. گلشن برای چندین سال مامن این پرندگان بود تا اینکه در زلزله شهریور ۵۷ یکی از آنها زیر آوار ماند و از بین رفت. پلیکان دیگر تنها شد؛ اما تا سال ۱۳۹۴ در باغ گلشن ماند و همان جا جان سپرد. چندین سال بعد تعدادی پلیکان به باغ آورده شد که امروزه به‌عنوان یکی از جاذبه‌های باغ گلشن به شمار می‌روند.
تاریخچه باغ گلشن طبس
باغ گلشن طبس در اوایل قرن سیزدهم هجری قمری مصادف با اواخر دوره لطفعلی خان زند و در بحبوحه شروع حکومت آقامحمدخان قاجار ساخته شد و امیر محمدحسن خان عرب زنگویی، حاکم تون (فردوس) و طبس دستور ساخت آن را داد. به همین دلیل کارشناسان، قدمت این باغ را اواخر زندیه و اوایل قاجاریه می‌دانند و تاریخ خاصی برای آن در نظر نمی‌گیرند.
امیر محمدحسن خان، اراضی و مستغلات بسیار زیادی در مناطق طبس، فردوس، بشرویه و گناباد داشت که بخش قابل‌ملاحظه‌ای از آنها را قبل از مرگش برای مصارف خیریه وقف کرد. وقف اموال در دو نوبت صورت گرفت: نوبت اول در سال ۱۲۱۸ هجری قمری موسوم به وقف اول، نوبت دوم در سال ۱۱۹۷ هجری شمسی که به وقف ثانی معروف شد. باغ گلشن نیز یکی از این املاک وقفی در نوبت اول بود. وی برای وقف باغ گلشن و املاکش در حدود سال ۱۱۸۲ هجری شمسی چنین وقف‌نامه‌ای تنظیم کرد.
باغ گلشن، خیابان باغ گلشن، میدان مرکزی شهر تا دروازه دشتغران وقف بر خلایق است که رفت‌وآمد کنند و هر ۱۰ سال یک بار باید وقف‌نامه امیر حسن خان نوشته شود و به تایید علمای طبس برسد.
به‌طور کلی وقف‌نامه امیر حسن خان دارای ۴۷ نیت و قصد و ۱,۹۲۶ رقبه در شهرهای طبس، بیرجند، فردوس، بشرویه، گناباد و ارسک بود که باغ تاریخی گلشن طبس یکی از آنها محسوب می‌شد.
جهانگردان زیادی از باغ گلشن بازدید کردند که از آن جمله می‌توان به همسر آندره گدار، معمار معروف فرانسوی اشاره کرد. او درباره زیبایی باغ گلشن گفته بود: "در این باغ حوضی بزرگ با فواره‌های متعدد وجود دارد که آب یعنی این ماده باارزش را مانند تحفه‌ای به آسمان می‌فرستد".
میرزا خانلرخان اعتصام‌الملک نیز در سفر خود به طبس در سال ۱۲۵۵ هجری شمسی، در سفرنامه‌اش این باغ را به زیبایی توصیف کرده است. سون هدین سوئدی نیز در سال ۱۲۸۴ هجری شمسی در سفرش به طبس، باغ را با عبارت‌هایی مانند «درختان خرما و مرکبات»، «سایه خنک نخل‌ها»، «نغمه زیبای آب روان جوی‌ها»، «چمن‌های میان دو جوی»، «زمزمه باد در میان درختان» و... توصیف و از کیفیت معجزه‌آسای آب جاری در باغ ابراز شگفتی کرده بود.
در سال ۲۰۰۸ وبسایت دیلی تلگراف فهرستی از ۵۰ باغ زیبای دنیا را ارائه داد که نام باغ گلشن طبس در میان آنها قرار داشت. این وبسایت متنی را در مورد باغ منتشر کرد:
بهترین زمان بازدید از باغ گلشن طبس
باغ گلشن در تمام فصول سال برای بازدید مناسب است؛ اما بهارهای این باغ حکایت دیگری دارد. بر اساس یک سنت کهن در طبس، اکثر مردم شهر و روستاهای اطراف در روز ۱۳ فروردین به باغ گلشن می‌روند و سیزده خود را در این محل به در می‌کنند. در همین فصل بساط دست‌فروشان در ورودی باغ پهن می‌شود و اقلامی همچون کاهو، نارنج، آب نارنج، ریواس و گل‌های لاله کوهی را می‌فروشند که از روستاها و دامنه‌های کوه آورده‌اند.
معماری باغ گلشن طبس
باغ گلشن طبس که مساحتی حدود هفت هکتار دارد، با ۲۶۶ متر طول و ۲۶۰ متر عرض تقریبا مربع‌شکل است. طراحی این باغ بر اساس نمونه چهارباغ یا چارباغ صورت گرفت که طرحی از باغ ایرانی محسوب می‌شود. دو خیابان اصلی متقاطع، محوطه باغ را به چهار مربع بزرگ تقسیم کرده‌اند و هر یک از این مربع‌ها از طریق گذرگاه‌های کوچک به‌صورت چهار کرت درآمده است. در میان این باغ، استخر نسبتا بزرگی با سه فواره طبیعی وجود دارد که بدون استفاده از نیروی خارجی، آب را به جریان می‌اندازند. نکته موردتوجه در این باغ طرز خیابان‌بندی و شکل گذرگاه‌ها نیست، بلکه به وجود همین استخر در میان آنها مربوط می‌شود که تضاد زیبایی میان آب و سبزه ایجاد کرده است. جالب اینکه طراحی این باغ شکل مربعی دارد که مانندش تنها در تاج محل هند به چشم می‌خورد. در این ساختار طول و عرض باغ با هم برابر هستند و توسط خیابان‌های موازی به یکدیگر متصل می‌شوند.
تنها ساختمان باغ گلشن، ساختمان سردر است که شامل عمارتی دو طبقه با یک زیرزمین کوچک می‌شود. طبقه اول عمارت، تالاری بزرگ و ایوانی برای مشاهده مناظر باغ و شهر دارد که دو ستون و تزیینات آجری نقش‌دار بر زیبایی آن افزوده‌اند. نمای عمارت از اندود گچ سفید است و از دیدگاه معماری، بنایی معمولی به شمار می‌رود؛ اما یکی از بناهای شاخص طبس است که اهمیت زیادی برای شهر دارد.
ساختمان سردر در زلزله ویرانگر شهریور ۱۳۵۷ به‌طور کامل از میان رفت و ساختمان کنونی با توجه به نقشه ساختمان سابق بازسازی شده است. عمارت سردر ساختمانی دوطرفه به حساب می‌آید که یک روی آن به‌سمت میدان انقلاب اسلامی طبس و روی دیگرش به‌سوی باغ قرار دارد.
موزه ژئوپارک طبس
موزه‌ای با عنوان موزه ژئوپارک طبس (میراث زمین) در عمارت سردر باغ گلشن وجود دارد که میراث به‌جامانده از فعالیت‌های طبیعی و بشری زمین و آثار مرتبط با زمین‌شناسی در آن ارائه شده است. این موزه با توجه به غنای زمین‌شناسی و معدنی شهرستان طبس در اسفندماه سال ۱۳۹۵ افتتاح شد که در آن می‌توانید با گوشه‌ای از این ذخایر آشنا شوید و مجموعه‌ای از کانی‌ها، سنگ‌ها، فسیل‌ها و مواد معدنی را از نزدیک ببینید. علاوه بر این، طیف وسیعی از موجودات فسیل‌شده در موزه قرار دارد که قدیمی‌ترین آنها متعلق به فسیلی بنام استروماتولیت با قدمت حدود ۵۴۰ میلیون سال قبل است.
باغ گلشن طبس یکی از معدود باغ‌های ایرانی است که آب به‌صورت دائمی در آن جریان دارد. برای آبیاری باغ از آب‌های سطحی و همین طور سفره‌های آب زیرزمینی منطقه استفاده شده است. این باغ را در منطقه‌ای احداث کرده‌اند که آب چشمه‌های سرد و گرم جریان‌یافته از کوهستان‌های اطراف طبس به‌سمت شهر، در این منطقه به یکدیگر می‌رسند، از انتهای باغ وارد شده و توسط جوی‌ها به‌سمت کرت‌ها هدایت شوند. آب پس از آبیاری کرت‌ها از زیر هشتی ساختمان سردر به‌سمت شهر بیرون می‌رود.
به‌منظور استفاده از منابع آب زیرزمینی در این باغ، چاه آبی از نوع چاه‌های آرتزین در زیر استخر بزرگ حفر شده است که از این جهت پدیده‌ای جالب در آبیاری محسوب می‌شود. فواره‌ها، خروجی‌های آب این چاه هستند و استخر بزرگ در واقع محل ذخیره آب چاه است.
چاه آرتزین یا چاه جهنده
چاه‌های آرتزین به‌گونه‌ای طراحی و حفر می‌شوند که سطح ارتفاع آب‌های زیرزمینی متصل به چاه، بالاتر از دهانه چاه (محل خروج آب) باشد که در نتیجه، فشار آب‌های زیرزمینی برای ایجاد هم‌سطحی باعث فوران آب از دهانه چاه به‌صورت طبیعی می‌شود. باغ گلشن با بهره‌گیری از این سیستم آبیاری، آب جاری دائمی دارد و از این حیث در میان باغ‌های نادر ایران قرار می‌گیرد.
گیاهان باغ گلشن طبس
گفته می‌شود پیش از آنکه باغ گلشن ساخته شود، نخلستان زیبایی در این محل وجود داشت؛ چراکه درختان خرما در آن به‌صورت پراکنده به چشم می‌خورند و نظم قابل‌توجهی در کاشت آنها مشاهده نمی‌شود. ازاین‌رو نخل‌های باغ گلشن که حدود ۲۰۰۰ اصله هستند، قدیمی‌ترین درختان آن به شمار می‌روند. از دیگر درختان میوه‌دار باغ گلشن می‌توان به درختان انار و مرکبات مانند نارنج اشاره کرد که به‌طور مساوی میان کرت‌ها و به‌صورت شطرنجی توسط معمار اولیه باغ کاشته شده‌اند. در هر یک از چهار کرت باغ حدود ۵۰۰ اصله درخت انار و ۲,۵۰۰ اصله درخت مرکبات وجود دارد.
از میان گونه‌های مختلف درختان تزیینی، چنارها، سروها و بیدها در کنار چمنزارهای طبیعی بر زیبایی باغ گلشن افزوده‌اند. بوته‌های گل جزو جدانشدنی از باغ‌ها هستند و در نتیجه در باغ گلشن از گل رز سرخ تا اطلسی سفید و ختمی وجود دارد. آرایش قسمت پایین درخت‌های اطراف استخر به‌گونه‌ای است که شاخ و برگشان را هرس می‌کنند و زیر آنها برحسب فصل، بوته‌های گل سرخ و گل اطلسی سفید می‌کارند.
نکته جالب‌توجه در باغ گلشن را باید حضور گونه‌های مختلف گیاهی سازگار با آب‌وهوا و اقلیم‌های متنوع دانست؛ به‌عنوان مثال چناری که خاص مناطق سردسیر است، در کنار نخلی قرار دارد که نماد مناطق گرمسیر محسوب می‌شود.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی شهرستانها باغ فهرست آثار ملی ایران طبس گردشگري استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری باغ گلشن طبس باغ گلشن هجری شمسی باغ ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۸۶۷۴۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
راهنمای سفر به بافق شهری در قلب کویر ایران
به گزارش گروه بازار خبرگزاری علم و فناوری آنا،سفر به مناطق کویری ایران برای عاشقان طبیعت و بالاخص علاقه‌مندان به کویرنوردی، همیشه لذت‌بخش است؛ بافق، یکی از شهرهای یزد در قلب کویر ایران مقصد سفری جذاب و هیجان‌انگیز برای این دسته از افراد به شمار می‌رود. در این مطلب، با روش‌های رفتن به بافق، بهترین زمان سفر، هتل‌ها و اقامتگاه‌ها و جاذبه‌های دیدنی این شهر آشنا خواهید شد. شما درهرحال می‌توانید با بلیط قطار بافق سفری امن، ارزان و راحت را به این خطه از کشور تجربه کنید. قطارهای مسیر این شهرستان، امکانات بسیار خوبی دارند و به‌ویژه مناظر طبیعی مسیر ریلی بافق، هیجان سفرتان را چندین برابر می‌کند.
بافق کجاست؟بافق مرکز شهرستان بافق و یکی از شهرهای استان یزد است. این شهرستان از سمت جنوب در همسایگی استان کرمان قرار دارد و در شرق آن شهرستان بهاباد واقع شده است. بزرگ‌ترین شوره‌زار استان یزد که بر اثر شوراب‌های رودخانه شور ایجاد شده در شمال غربی این شهر واقع قرار دارد و به نام کویر درانجیر شناخته می‌شود.
رودخانه شور، مهمترین رودخانه بافق محسوب می‌شود که از ماهان کرمان آغاز شده و سرانجام در کویر درانجیر به‌گل‌نشسته است. معادن مهمی از جمله معدن سنگ‌آهن در منطقه بافق وجود دارد و این شهر را به یکی از مهمترین شهرهای تامین‌کننده مواد اولیه صنعتی در کشور تبدیل کرده است. معادن گچ و سرب نیز از دیگر معادن این شهرستان هستند که نقش مهمی در اقتصاد منطقه و ایران ایفا می‌کنند.
بهترین زمان سفر به بافق یزدبهطورکلی، به دلیل کم‌بودن میزان بارش‌ها در یزد و همچنین سرعت بالای تبخیر آب، یزد جز استان‌های خشک کشور به شمار می‌رود. بافق نیز به‌عنوان شهری از این استان، چنین ویژگی‌هایی دارد، بااین‌حال باتوجه‌به اینکه شهرستان بافق از شرق با رشته کوه‌هایی هم‌جوار است، شرق این شهر آب‌وهوای کوهستانی و ملایم‌تری نسبت به مناطق غربی آن دارد. قسمت غربی این شهر دارای آب‌وهوای بیابانی و گرم‌‌وخشک است.
بهترین زمان سفر به شهر بافق را باید فصل بهار دانست. در این فصل به دلیل بارندگی‌هایی که در زمستان رخ داده، هوا رو به اعتدال می‌رود و خشکی زمستان و گرمای تابستان را ندارد.
همچنین بهترین زمان رفتن به کویرهای بافق را باید نیمه دوم سال دانست. در ۶ ماه دوم سال از گرمای شدید هوا کاسته می‌شود و بهترین فرصت برای لذت بردن از زیبایی‌های این بهشت شگفت‌انگیز به‌حساب می‌آید. درکل می‌توان فصل پاییز را بهترین زمان رفتن به کویر بافق و سایر کویرهای استان یزد دانست.
برای رفتن به بافق می‌توانید از مسیرهای جاده‌ای یا ریلی استفاده کنید. این شهر با اکثر شهرهای ایران از جمله یزد، کرمان، مهریز، اردکان، تهران و مشهد دارای مسیرهای جاده‌ای است. در فهرست زیر فاصله بافق را با برخی از شهرهای ایران بیان کرده‌ایم.
فاصله یزد تا بافق: ۱۲۰ کیلومتر
فاصله تهران تا بافق: ۸۵۰ کیلومتر
فاصله اصفهان تا بافق: ۴۳۰ کیلومتر
فاصله اهواز تا بافق: ۹۳۰ کیلومتر
فاصله بندرعباس تا بافق: ۶۱۷ کیلومتر
فاصله ایلام تا بافق: ۱۰۷۶ کیلومتر
فاصله اردبیل تا بافق: ۱۲۹۲ کیلومتر
فاصله تبریز تا بافق: ۱۳۲۷ کیلومتر
فاصله رشت تا بافق: ۱۰۳۱ کیلومتر
سفر به بافق با قطاربافق دارای ایستگاه راه آهن است و سالانه سفرهای متعددی از این ایستگاه و به آن صورت می‌گیرد. با خرید بلیط قطار بافق می‌توانید از تهران، مشهد، اهواز، یزد، کرمان و بسیاری شهرهای دیگر به بافق سفر کنید. قطارهای مهم در مسیر این شهر، واگن‌های شرکت‌های جوپار و بن‌ریل هستند که با امکانات بی‌نظیر خود سفری راحت و آرامش‌بخش را برایتان فراهم می‌کنند.
هتل و مسافرخانه‌های بافقشهر بافق به دلیل محبوبیت کویر دیدنی و شگفت‌انگیز آن و همچنین جاذبه‌های توریستی دیگر، یکی از محبوب‌ترین مقاصد سفر بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی به شمار می‌رود. در همین راستا، هتل‌ها، مسافرخانه‌ها و اقامتگاه‌هایی با امکانات مناسب در این شهر تاسیس شده است؛ در فهرست زیر نام اقامتگاه‌ها و هتل‌های بافق را ذکر کرده‌ایم.
هتل مجلل سه ستاره علم‌دار
هتل نیکان بافق یزد
مهمان‌سرای زیتون
مرکز رفاهی خانه معلم
اقامتگاه بوم‌گردی قلعه آریز
خانه‌های روستایی مناسب‌سازی شده برای اقامت مسافران
با رزرو اقامتگاه و هتل در بافق، این فرصت را دارید تا به بسیاری از جاهای دیدنی این شهر بروید و با کوله‌باری پر از تجربه‌های جدید به شهر خود بازگردید.
بافق شهری تاریخی در دل کویر است و همین دو ویژگی کافی است تا جاذبه‌های متنوعی را در این شهر به وجود بیاورد. در سفر به این شهرستان، علاوه بر فرصت تفریح و کمپینگ در کویرهای بافق از جمله کویر درانجیر و کاراکال می‌توانید به بازدید مکان‌های تفریحی و تاریخی این شهر بروید. برخی از جاذبه‌های گردشگری بافق را در فهرست زیر نام برده‌ایم.
خانه شاعر مشهور و خوش‌کلام ایرانی، وحشی بافقی
میدان خان، بنایی متعلق به دوران زندیه و قاجاریه در مرکز شهر
روستای گردشگری قطرم، منطقه‌ای باستانی و خوش آب‌وهوا در نزدیکی بافق
دره سنگاب بیشه در بافق، جاذبه‌ای شگفت‌انگیز از دل طبیعت
نخلستان‌های بافق، جلوه دیگری از زیبایی‌های طبیعت مناطق گرم و خشک
حمام تاریخی کاکامیر، بنایی مربوط به دوران زندیه
قلعه شهرآباد بنایی تاریخی مربوط به دوران قاجار
سوغات بافقعلاوه بر جاهای دیدنی مذکور، می‌توانید به بازارها و مراکز خرید بافق بروید و سوغات این شهر را به‌عنوان یادگاری از قلب کویر ایران خریداری کنید. از جمله مهمترین سوغات بافق یزد می‌توانیم به خرما، پسته، روناس، انار و گندم اشاره کنیم. همچنین اقلامی از قبیل حصیرهای زیرانداز، بادبزن، کلاه، ریسمان و پادری که هنر دست هنرمندان این شهر است، به‌عنوان صنایع‌دستی بافق یزد شناخته می‌شوند.
بافق شهری زیبا در دل کویر با ده‌ها جاذبه تاریخی، فرهنگی و طبیعی، یکی از مقاصد محبوب گردشگران به‌ویژه علاقه‌مندان به کویرنوردی است. درانجیر مهمترین کویر بافق است که سکوت و آرامشی بی‌نظیر دارد. برای رفتن به بافق و دیدن زیبایی‌های وصف‌ناپذیر این شهرستان می‌توانید از اتوبوس، ماشین شخصی یا قطار استفاده کنید. با خرید بلیط قطار بافق امکان سفر از مناطق بسیاری به این شهر وجود دارد. برای خرید بلیط قطار می‌توانید به سایت فلای تودی مراجعه کنید.
سایت گردشگری فلای تودی، بزرگ‌ترین مرجع خرید بلیط و رزرو هتل در ایران است که امکان رزرو و خرید بلیط قطار، رزرو پروازهای داخلی و خارجی، رزرو هتل داخلی و خارجی، خرید تور، صدور بیمه‌های مسافرتی و حتی اقدامات درخواست ویزا را در سریع‌ترین زمان و با بهترین کیفیت برای هم‌وطنان فراهم کرده است.
انتهای پیام/
جاده کندوان یک طرفه شد